OHM KANUNU 

Bu bağlantıyı veren kanuna Ohm kanunu adı verilir. 1827 yılında Georg Simon Ohm şu tanımı yapmıştır: "Bir iletkenin iki ucu arasındaki potansiyel farkının,iletkenden geçen akım şiddetine oranı sabittir." R = V / I şeklinde ifade edilir. Burada R dirençtir. Bu direnç rezistans veya empedans olabilir. V volttur. İ de akım yani Amperdir. Su dolu bir depo olsun, bunun dibine 5 mm çapında bir delik açalım, bir de 10 mm çapında bir delik açalım. Büyük delikten daha çok suyun aktığını yani bu deliğin suyu daha az engellediğini görürüz. Burada deliğin engellemesi dirence, akan suyun miktarı akıma, depodaki suyun yüksekliği voltaja karşılık gelir. Elektrik devrelerinde de, bir gerilimin karşısına bir direnç koyarsanız, direncin müsaade ettiği kadar elektron geçebilir, yani akım akabilir, geçemeyen itişip duran bir kısım elektron ise, ısı enerjisine dönüşür ve sıcaklık olarak karşımıza çıkar. Direnç birimi "Ohm"dur bu değer ne kadar büyük ise o kadar çok direnç var anlamına gelir. Bir elektrik devresinde; Akım, Voltaj ve Direnç arasında bir bağlantı mevcuttur. Bu bağlantıyı veren kanuna Ohm kanunu adı verilir. 1827 yılında Georg Simon Ohm şu tanımı yapmıştır: “Bir iletkenin iki ucu arasındaki potansiyel farkının,iletkenden geçen akım şiddetine oranı sabittir.” R = V / İ ( 1 ) V = İ x R ( 2 ) İ = V / R ( 3 ) şeklinde ifade edilir. Burada R dirençtir. Bu direnç resistans veya empedans olabilir. V volttur. İ de akım yani Amperdir. Su dolu bir depo olsun, bunun dibine 5 mm çapında bir delik açalım, bir de 10 mm çapında bir delik açalım. Büyük delikten daha çok suyun aktığını yani bu deliğin suyu daha az engellediğini görürüz. Burada deliğin engellemesi dirence, akan suyun miktarı akıma, depodaki suyun yüksekliği voltaja karşılık gelir. Elektrik devrelerinde de, bir gerilimin karşısına bir direnç koyarsanız, direncin müsaade ettiği kadar elektron geçebilir, yani akım akabilir, geçemeyen itişip duran bir kısım elektron ise, ısı enerjisine dönüşür ve sıcaklık olarak karşımıza çıkar. Direnç birimi “Ohm“dur bu değer ne kadar büyük ise o kadar çok direnç var anlamına gelir.

DİRENÇ VE OHM KANUNU

Mutlaka gerilim arttiginda borudan geçen su miktari da yani akimda artacaktir. Ama akim sadece gerilime bagli olmadigi da açiktir. Borunun iç çapi ve uzunluguda akim üzerinde rol oynar. Boru ince olursa akim az, kalin olursa fazla olacaktir. Borunun bu etkisine elektrik devrelerinde direnç denir. Diren R ile gösterilir birimi ohm'dur. Görülüyorku bu üç kavram birbirleriyle baglantilidir. Bu baglanti Ohm Kanunu ile ifade edilir. V = I.R V gerilimi, I akimi, R ise direnci ifade eder. Görüldügü gibi 1 Volt gerilim altinda 1 Amper akim geçiyorsa direnç 1 ohm'dur.

3-A) ISI ETKİLİ DİRENÇLER

Isınınca direnci değişen elemanlara termistör denir termistör ısı ile degeri değisen bir direnç türüdür.Ortamdaki ısı değişimini algılayan cihazlara ısı veya sıcaklık sensörleri denir.Bir cok maddenin elektriksel sıcaklığı sıcaklıkla değişir.Sıcaklığa karşı hassas olan maddeler kullanarak sıcaklıksıcaklık kontrolü ve sıcaklık ölçümü yapılır.Sıcaklık ile direnci değişen maddelere;term(sıcaklık) ve rezistör(direnç),kelimelerin birleşimi olan termistör denir.Termistörlerin bazı tipleri ısı ile doğru orantılı, bazı tipleri ise ters orantılıdır.termistörler genellikle yarı iletken malzemelerden oluşur. 

3-B) NTC

NTC dirençler, ısındığı zaman direnç değerleri düşer. Germanyum, Silikon, ve metal oksitler gibi maddelerden üretilir. Alt resimde NTC termistöre ait karakteristik eğrileri verilmiştir. NTC termistörlerin çok değişik kullanım alanları vardır. ¦ Motor ve transformatör gibi aşırı ısınması istenmeyen sistemlere yerleştirilen NTC termistörün direnci fazla ısınmadan dolayı küçülen bir alarm ve koruma devresini harekete geçirir. ¦ Bir su deposunda seviye kontrolü için yerleştirilen NTC direnci su seviyesi düşünce, ısınarak pompa devresini çalıştırır. ¦ Bir motora seri bağlanan NTC direnç önce küçük akım çekerek güvenli yol almasını sağlar. ¦ Röleye seri bağlanan NTC direnç rölenin gecikmeli çalışmasını sağlar.

1. 3-C) PTC

Pozitif sıcaklık sabitine (PTC) sahip dirençler ısındığı zaman, direnç değeri büyür. Metaller, özellikle de baryum titamat ve fungsten bu özelliğe sahiptir. Çok değişik kullanım alanları vardır. Örneğin: Röleye paralel bağlanan PTC direnç rölenin gecikmeli çekmesini sağlar. Florasan lambalarda da starter yerine PTC direnç kullanılabilmektedir.

3-D) GERİLİM ETKİLİ DİRENÇLER

Uçlarına uygulanan gerilim miktarı ile ters orantılı olarak direnç değeri değişen elemanlara varistör denir. Genellikle aşırı gerilimden korunmak veya frekans kaymasını önlemek amacıyla gerilim sabitlemesi istenen rezonans devrelerine yardımcı limitör devrelerinde kullanılır.

2-A)POTANSİYOMETRELER

Ana direnç üzerinde gezen, döner bir mil veya doğrusal bir sürgü vasıtasıyla direnç değeri değiştirilebilen/ayarlanabilen elektriksel rezistansa potansiyometre denir. Kullanıldıkları elektrik devresindeki gerilimi bölerler. Potansiyometreler genellikle üç bağlantı terminallidir. Üç bağlantı terminali A, B, C diye adlandırılırsa, A-C potansiyometrenin toplam direncidir ve ayarlanamaz. B ucu gezer sürgünün bağlı olduğu uçtur. A-B ve B-C direnç değerleri B sürgüsünün bulunduğu konuma göre değer alır. A-B ve B-C direnç değerlerinin toplamı A-C direncine eşittir. B hareketli sürgüsü A noktasına en yakın iken A-B direnci 0, B-C direnci de A-C direncine eşit olur. B sürgüsü C noktasına en yakınken B-C direnci 0, A-B direnci de A-C direncine eşit olur.

2-B)LİNEER POTANSİYOMETRELER

Doğrusal bir düzlem üzerine montaj edilmiş direnç türüdür. Direnç değeri 0’dan itibaren doğrusal bir şekilde artar. Bu artım sayesinde elektronik bir devrede doğrusal bir şekilde voltaj kontrolü sağlanabilir. Mantığını daha iyi anlayabilmek için eklediğim resimleri inceleyiniz.

2-C)LOGARİTMİK POTANSİYOMETRELER

Logaritmik potansiyometrelerde dönüş açısına göre direnç değişim doğru orantılı değildir, logaritmik olarak artar. Şekilde görülüğü gibi mili çevirirken önce direnç değişimi küçük, sona doğru direnç değişim artar. Anti-logaritmik potansiyometrelerde ise önce direnç değişim yüksek, sonra direnç değişim azalır.

2-D)ÇOK TURLU POTANSİYOMETRELER

Çok turlu potansiyometrelerde, her 360° bir turdur. Hassas ayar yapılan ortamlarda kullanılır. Tur sayısı artarsa hassasiyette artar. Potansiyometrelerin kullanım alanları: Elektronikte kullanılır. Potansiyometreler şu amaçlar için kullanılırlar; Ön ayar için Genel amaçlı kontrol için İnce ayarlı kontrol için kullanılırlar.

2-E)REOSTALAR

Elektrik işlerinde kullanılan bir cihazdır. Akımın şiddetini değiştirmeye yarar. «Sürgülü» ve «lambalı» olmak üzere başlıca İki çeşidi vardır. Bunların hepsinde esas iletkeni uzatıp kısaltmak suretiyle elektrik akımının şiddetini değiştirmektir. Mesela tramvaylarda vatmanın önündeki kol, büyük bir reostanın koludur. Vatman bu kolu hareket ettirerek akımın şiddetini ayarlar, böylece tramvayın hızını da ayarlamış olur. Kısa devre prensibi geçerlidir. Akım devamlı suretle en az dirençli yolu tercih ettiğinden, akıl ayarlanan yolu kullanarak direnç azaltılıp akım şiddeti arttırılmış olur.

1. KULLANIM ALANLARI
   
   
   
   1. Köprü metodunda direnç ölçümlerinde,
   2. Değişken direnç gerektiren devre deneylerinde,
   3. Diyot ve transistor karakteristik eğrileri çıkarılırken giriş, çıkış gerilim ve akımlarının değiştirilmesinde ve benzeri değişken direnç gerektiren pek çok işlemde,
   4. Elektrikli sobaların ayar düğmelerinde,
   5. Çamaşır, bulaşık makineleri vb.elektronik eşyalarda kullanılır.

Direnç Çeşitleri 


AYARLI DİRENÇLER 

1-A) KARBON DİRENÇLER (EN ÖNEMLİSİ VE EN ÇOK KULLANILANI)

Karbon karışımı veya karbon direnç, toz hâlindeki karbon ve reçinenin ısıtılarak eritilmesi yolu ile elde edilir. Karışımdaki karbon oranı direncin değerini belirler. Büyüklüklerine göre ¼, ½, 1, 2, 3 W / 1?’dan 22 M?’a kadar değerlerde üretilir. Bu tür dirençlerin değer hassasiyetleri % 5-% 20 aralığındadır. Hâlen en yaygın kullanılan türdür.

1-B FİLM DİRENÇLER

Film kelimesi dilimize İngilizceden geçmiştir. Türkçe karşılığı zar ve şerit anlamına gelmektedir. Resim 1.5’ten de anlaşıldığı gibi direnç, şerit şeklinde yalıtkan bir gövde üzerine sarılmıştır. Bu durumu, bir fotoğraf filminin sarılışına benzetebiliriz. İki tür film direnç vardır. İnce film dirençler ve kalın film dirençler.

1-C)ENTEGRE DİRENÇ

Birden fazla direncin tek bir paket altına alınarak yapılan direnctir.bundan dolayı sıra direnç yada entegre direnç denir.paket içerisindeki bütün dirençler birer ayaklarından ortak bağlıdır.diğer ayaklar serbest durumdadır.entegre dirençlerin özelliği;bütün direncler aynı değere sahiptir.

1-D)SMD DİRENÇLER

SMD dirençler çeşitli güç ve direnç değerlerinde üretilirler. Genellikle 0,03 ile 1 watt arasında yapılırlar. Değişik kılıf yapılarında imal edilen SMD dirençler üzerinde değerlerini belirten kodlar bulunur. Gövde üzerinde üç rakamdan oluşan değer direnç değerini ifade eder. Bunlardan ilk ikisi değer olarak okunurken üçüncü rakam çarpan değerini ifade eder. Örnek: Kodu 102 olan SMD direncin değeri 10 x 102 = 1000 ?’ (1k ?) dur. Değeri 10 ohm’un altında olan SMD direnç değerleri ise 3 ya da 4 basamaklı kodlarla ifade edilirler. Kodun 1. basmağında tam sayı, 2. basamağında direnci ifade eden “R” harfi (ondalık kısmı ayırır) ve sonraki bir veya iki basamak da ondalık değerini verir. Örnek: 8R2 değeri 8,2 ?,.

Direnç Nedir?

Devreye uygulanan gerilim ve akım bir uçtan diğer uca ulaşıncaya kadar izlediği yolda birtakım zorluklarla karşılaşır . Bu zorluklar elektronlaın geçişin etkileyen veya geciktiren kuvvetlerdir . İşte bu kuvvetlere DİRENÇ denebilir . Kısaca ? ohm ile gösterilir . Başka bir değişle elektrik akımına karşı gösterilen zorluğa DİRENÇ denir . “R” harfi ile sembollendirilir . Birimi ise “W” Ohm'dur . Ohm Kanunu Kapalı bir elektrik devresinde direnç; devre gerilimi ile devreden geçen akımın bölümüne eşittir . Elektrik , elektronik devrelerinde en yaygın olarak kullanılan devre elemanları dirençlerdir . Direncin iki temel görevi vardır; akımı sınırlamak ve gerilimi bölmek . Dirençler 1 ohm'dan daha küçük değerlerden 100 Mega ohm'dan daha büyük değerlere kadar geniş bir yelpazede çeşitli omik değerlerde üretilmektedir . Dirençlerin iki önemli parametresi vardır . Bu parametreler ( 1 ) Direncin omik değeri , ( 2 ) Direncin gücü'dür . Direncin birimi ohm'dur . Direnç birimi ? sembolüyle gösterilir . Direnç ise R harfiyle gösterilmektedir . Örneğin 100 ohm değerinde bir direnç R= 100? olarak belirtilir . Direncin ohmik değeri elektrik akımına gösterilen zorluğu belirler . Uçlarına uygulanan gerilimi sabit olarak düşünürsek omik değeri daha yüksek olan dirençlerden daha az akım geçer . Direncin ikinci önemli parametresi ise gücüdür . Direncin içinden geçen akım ısınmaya yol açar . Direncin dayanabileceği ısı miktarı direncin gücü ile bağlantılır . Direncin gücünün birimi de Watt'tır . Daha yüksek güçlü dirençler ısıya daha fazla dayanırlar . Örneğin 5 Wattlık bir direnç , 1 Wattlık bir dirence göre ısıya daha dayanıklıdır .